Len zwyczajny – niezastąpione wsparcie dla układu pokarmowego

Len zwyczajny (Linum usitatissimum L.) to jeden z 200 gatunków lnu uprawianych od tysięcy lat. Len to roślina jednoroczna należąca do rodziny Lnowatych (Linaceae). Istnieją dwie odmiany lnu zwyczajnego: włóknista (Linum usitatissimum L. var. elongatum Vav.) oraz oleista (Linum usitatissimum L. var. brevimulticaulis Vav.), rosnące w nieco różnych warunkach klimatycznych [1, 2]

Len zwyczajny uznawany jest za roślinę przemysłową (olej lniany wykorzystywany jest do produkcji linoleum oraz mas plastycznych), leczniczą (nasiona i olej to cenne surowce zielarskie) oraz spożywczą (w piekarstwie – do wyrobu pieczywa, ciastek czy płatków śniadaniowych) [1, 2]. Głównym producentem i eksporterem lnu jest Kanada, zaś konsumpcja oraz import zostały w dużej mierze należy do Unii Europejskiej [4]

Len zwyczajny – skład chemiczny

Surowcem leczniczym są nasiona lnu nazywane potocznie siemieniem lnianym. Głównymi składnikami nasion są: śluz, błonnik, białko, olej (czasem sam wykorzystywany jako składnik receptury oraz środek spożywczy), witaminy (głównie witamina E), związki mineralne oraz NNKT – niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (najwyższa zawartość kwasu α-linolenowego wobec innych roślin oleistych), lignany oraz fitosterole [5, 6, 7, 8]

Zastosowanie lecznicze lnu

Siemię lniane stosuje się zarówno zewnętrznie jak i do użytku wewnętrznego.

Zawarty w nasionach śluz działa łagodząco, powlekająco na błonę śluzową przewodu pokarmowego oraz jamy ustnej i gardła, wspomaga leczenie stanów zapalnych i ułatwia wypróżnienie (szczególnie w połączeniu z działaniem błonnika). Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe są niezwykle korzystne w diecie cukrzycowej i zapobiegającej miażdżycy, ponieważ obniżają poziom cholesterolu i cukru.

Nasiona lnu wspomagają ponadto leczenie dolegliwości dermatologicznych takich jak: owrzodzenia, trudno gojące rany czy stany zapalne skóry [9, 10, 11]

Lignany pozyskiwane z nasion lnu przypominają w działaniu estrogeny i znajdują obecnie zastosowanie w łagodzeniu objawów okresu menopauzy [12].

Przykładowe postaci sporządzane z siemienia lnianego

Macerat z nasion lnu: 2.5 łyżki nasion lnu zalać pełną szklanką przegotowanej i ostudzonej wody. Odstawić na noc. Przygotowany macerat pić na czczo. Łagodzi on stany zapalne przewodu pokarmowego, zmniejsza dolegliwości wynikające z istnienia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy [13].

Odwar z nasion lnu: 2 łyżki zmielonego siemienia lnianego zalać szklanką wody i gotować 10 minut. Galaretkę spożywać 3 razy dziennie po 2-3 łyżki przed posiłkiem w dolegliwościach przewodu pokarmowego.

Napar z siemienia lnianego: 1 łyżkę nasion lnu zalać szklanką ciepłej wody, zaparzać około godziny, następnie odcedzić. Pić 3 razy dziennie po posiłku. Łagodzi podrażnienia jamy ustnej i gardła oraz wspomaga zwalczanie kaszlu.

Całe nasiona lub rozdrobnione, spożyte w ilości 2 łyżek 3 razy dziennie, ułatwiają wypróżnienia. Należy wypijać jednak przy tym dużo wody.

Okłady na bóle: 10 łyżek zmielonego siemienia zalać gorącą wodą na 10 minut. Zmoczyć ściereczkę lnianą i przykładać na bolące miejsce.

Nasiadówki z siemienia lnianego: 2 łyżki nasion zalać 2 szklankami wody i gotować do wytworzenia się śluzowatej masy, następnie odcedzić. Przelać ją do wanienki i posiedzieć w przygotowanej masie lnianej 15 minut. Przynosi ulgę w dolegliwościach bólowych w hemoroidach.

Olej lniany: obniża poziom cholesterolu we krwi, chroni przed miażdżycą. Zaleca się jego regularne spożywanie w celu poprawy profilu lipidowego krwi [14, 15, 16, 17]

Len zwyczajny – zastosowanie w kosmetyce

Napar z nasion lnu nadaje się do kąpieli lub do bezpośredniego użycia na suchą skórę jako środek gojący.

Olej lniany stosowany zewnętrznie natłuszcza i odżywia skórę. Wspomaga regenerację naskórka. Wchodzi w skład maści i kremów używanych w leczeniu oparzeń, odleżyn i pęknięć naskórka. Kosmetyki z dodatkiem oleju lnianego doskonale pielęgnują przesuszoną skórę, chronią przed wczesnym działaniem wolnych rodników, działają przeciwzapalnie, goją podrażnioną skórę i zapobiegają oparzeniom słonecznym [18, 19]

Maska- kompres na zniszczone dłonie: 2 łyżki nasion zagotować z 1 szklanką mleka do powstania konsystencji kisielu. Odcedzić, nieco ostudzić, by nie parzyła i wlać do miseczki. Zanurzyć w niej dłonie, następnie owinąć je ściereczką lnianą. Pozostawić na skórze minimum 15 minut. Zmyć maseczkę ciepłą wodą [20, 21] Siemię lniane posiada szerokie zastosowanie lecznicze, jest cennym składnikiem pokarmowym oraz pielęgnacyjnym. Warto pamiętać, aby wzbogacić nim lub jego przetworami naszą codzienną dietę, chociażby dla dobra naszego układu pokarmowego.